Aangezien het onderwerp privacy een hot item is tegenwoordig is de vraag bij veel werkgevers gerezen of zij hun personeel mogen testen op het gebruik van alcohol, drugs of geneesmiddelen? Op deze onduidelijkheid is sinds kort een antwoord gekomen en dit antwoord is nee. Dit mag alleen als dit bij wet is toegestaan, en het testen mag niet door de werkgever zelf gebeuren.
In de praktijk is in sommige industrieën om veiligheidsredenen het gebruik ontstaan dat de werkgever haar personeel test als dit beleid duidelijk werd gecommuniceerd naar de werknemers. Weliswaar met randvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld externe controleurs en met inzet van een zo minst ingrijpende methode (het gebruik van een blaastest boven het afnemen van een bloedonderzoek bijvoorbeeld). Dit kon zowel op basis van een steekproef gebeuren als bij een concreet vermoeden van misbruik van alcohol, drugs of geneesmiddelen. Dit gebruik werd bekrachtigd door de Hoge Raad in een Arubaanse zaak (HR 14-09-2007 nr. R06/022HR, NJ 2008, 334, ECLI:NL:HR:2007:BA5802). Hier oordeelde de Hoge Raad dat de werkgever een zwaarwegend belang kan hebben om zijn personeel te testen op het gebruik van drugs, ondanks de inbreuk op de privacy van het personeel.
De privacy waakhond, de Autoriteit Persoonsgegevens, heeft hier nu een stokje voor gestoken. Op 15 maart jongstleden heeft zij zich hierover duidelijk uitgelaten. Hoewel er spanning is tussen enerzijds de behoefte van de werkgevers om een zo veilige mogelijke werkomgeving te creëren en anderzijds privacy van de werknemers wint de privacy het hier. Resultaten van alcohol, drugs- of geneesmiddelentests zijn gezondheidsgegevens. Deze gegevens mogen door een werkgever niet verwerkt worden op grond van artikel 9 van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Hoewel er uitzonderingen mogelijk zijn op dit verwerkingsverbod, zoals in artikel 9 lid 1 sub g AVG, wanneer verwerking noodzakelijk is om redenen van een zwaarwegend algemeen belang, hetgeen bij gevaarlijke beroepen zeker een rol kan spelen, is het standpunt van de Autoriteit Persoonsgegevens toch onverbiddelijk.
Het mag enkel als er een wettelijke uitzondering bestaat. Voor bijvoorbeeld werknemers in de scheepvaart en luchtvaartindustrie zijn er regels die toelaten dat zij tijdens werktijd onaangekondigd gecontroleerd mogen worden door bevoegde ambtenaren. Deze regelgeving is gebundeld in het Besluit alcohol, drugs en geneesmiddelen in het verkeer.
Wees er dus op bedacht dat de Autoriteit Persoonsgegevens werkgevers op de vingers kan tikken als zij hun personeel test en deze gegevens verwerkt. Een overtreding van de privacywetgeving kan leiden tot het opleggen van een (forse) boete. Een energiebedrijf is recentelijk zwaar onder vuur komen te liggen vanwege de inzet van drugshonden om het personeel te testen en is hierdoor onderworpen geweest aan een onderzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens.
