Het nieuwe bulletin over de Europese binnenvaart dat door de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) in samenwerking met de Europese Commissie wordt uitgebracht, is onlangs verschenen. De Market Insight-bulletin van april 2019 biedt een schat aan informatie over de situatie van de binnenvaart in het derde kwartaal van 2018 (KW3 2018). Een beknopte samenvatting van het rapport staat hieronder. Het volledige rapport kan worden gedownload in pdfformaat in het Nederlands, Duits, Frans en Engels van de website: https://www.ccr-zkr.org/13020800-nl. html of online worden geraadpleegd op: www. inland-navigation-market.org. SAMENVATTING Het Market Insight-bulletin van april 2019 bevat uitgebreide en kwantitatieve gegevens over de vraag naar vervoer over de binnenwateren in de belangrijkste Europese binnenvaartlanden van de twee stroomgebieden van de Rijn en Donau. Bovendien worden er gegevens gepresenteerd over de beladingsgraad van de schepen, vrachtprijzen, omzet en het containervervoer. Daarnaast wordt in het rapport specifiek ingegaan op de binnenvaart in Roemenië. De algemene ontwikkeling van de binnenvaart in Europa werd in het derde kwartaal van 2018 (KW3 2018) beïnvloed door de lage waterstanden in de tweede helft van het jaar. Hierdoor is de vervoersprestatie op de Rijn en de zijrivieren van de Rijn sterk teruggelopen. Op de traditionele Rijn daalde de vervoersprestatie in het derde kwartaal van 2018 met 27% ten opzichte van het derde kwartaal van 2017 en op de zijrivieren (de Moezel, Saar, Neckar en Main tezamen) met 36%. Het nationale vervoer door de binnenvaart in Nederland (vervoer dat binnen de landsgrenzen plaatsvindt) werd minder geplaagd door de lage waterstanden en bleef daarom min of meer gelijk. Het uitgaand vervoer vanuit Nederland, met name naar Duitsland en België, had echter met dezelfde moeilijkheden te kampen als het vervoer over de Rijn. Over het geheel genomen lag de vervoersprestatie door de binnenvaart in Nederland, gemeten in tonkilometer, in het derde kwartaal van 2018 slechts 7% lager dan in hetzelfde kwartaal het jaar ervoor.
In het derde kwartaal van 2018 viel de vervoersprestatie op de Donau in vergelijking met het derde kwartaal van 2017 10% lager uit. Daar staat tegenover dat op de benedenloop van de Donau (de Donau in Roemenië en Bulgarije) de vervoersprestatie, die goed is voor 75% van de totale vervoersprestatie op de Donau, met 2% is gestegen. Dankzij dit stabiliserende effect kon de daling voor de hele Donau enigszins worden opgevangen. De vervoersprestatie op de midden- en bovenloop van de Donau liep sterk terug (respectievelijk met 38% en 48%). Een beknopte analyse van de lage waterstanden in de verschillende gebieden langs de Rijn en de Donau toont aan dat de gevolgen voor de beladingsgraad van de vaartuigen van gebied tot gebied verschillen. Op de Boven- en Middenrijn (tussen Bazel en Keulen) bedroeg de maximale beladingsgraad niet meer dan 40% à 50%, terwijl de beladingsgraad voor de Benedenrijn (tussen Keulen en Duisburg) boven de 60% bleef. Een dergelijk verschil kon ook worden vastgesteld in het Donaustroomgebied. Op het Duitse gedeelte van de Donau daalde de beladingsgraad tot op een niveau van tussen de 40% en 50%. Daarentegen lag de beladingsgraad op de Donau in Oostenrijk en Hongarije veel hoger. Zowel op de Rijn als op de Donau kan worden waargenomen dat grote schepen een aanzienlijk lagere benuttingsgraad hadden dan kleine schepen.
A l s g evo l g va n d e b ove n g e n o e m d e exploitatieomstandigheden zijn de vrachtprijzen voor droge en vloeibare lading uitzonderlijk sterk geklommen. In het hele Rijnstroomgebied waren de vrachtprijzen voor het vervoer van droge lading twee keer zo hoog als bij normale waterstanden. Op de traditionele Rijn viel deze prijsstijging opmerkelijk pregnanter uit dan in Nederland. Dit bulletin bevat eveneens een analyse van herkomst en bestemming van het containervervoer op de Rijn. Hiervoor zijn de over de Rijn vervoerde TEU uitgesplitst naar laad- en losland.
Uit de resultaten blijkt dat de TEU vanuit de Franse, Duitse en Zwitserse Rijnhavens naar België en Nederland worden vervoerd. Verder kan worden vastgesteld dat België meer TEU uit het achterland ontvangt dan Nederland. In de omgekeerde richting (TEU die van de zeehavens in België en Nederland worden vervoerd naar de Franse, Duitse en Zwitserse Rijnhavens) vertrekken er echter meer TEU naar het achterland vanuit de Nederlandse dan vanuit de Belgische zeehavens. Deze gegevens laten zien dat er verschillen bestaan tussen de specialisaties van de zeehavens op het gebied van het binnenvaartvervoer naar het achterland.
D E M A R K T O V E R Z I C H T E N E N MARKTOBSERVATIE IN HET KORT Het Jaarverslag en de Market Insight (dat twee keer per jaar verschijnt) zijn publicaties van de CCR over de binnenvaartmarkt in Europa. Elk jaar wordt tevens een thematisch verslag door de CCR gepubliceerd over een thema dat in overleg met de Europese Commissie wordt vastgesteld. Deze gratis publicaties bevatten analyses van de economische situatie die zowel voor de beroepsgroep en het bedrijfsleven als voor het vervoersbeleid en de administraties kunnen bijdragen aan de strategische besluitvorming. De vergaring en de analyse van deze gegevens door de CCR maken sinds 2005 onderwerp uit van een cofinanciering door de Europese Commissie. Deze vruchtbare samenwerking heeft de CCR in staat gesteld deze activiteit, die de CCR nu al bijna twee eeuwen voor de Rijnvaart verricht, uit te breiden tot alle Europese waterwegen.
DE CCR IN HET KORT De Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) is een internationale organisatie die een essentiële regelgevende rol speelt voor de organisatie van de Rijnvaart. De CCR is actief op technisch, juridisch, economisch, sociaal en milieugebied. Haar werkzaamheden staan op alle taakgebieden in het teken van een efficiënt, veilig, sociaal verantwoord en milieuvriendelijk vervoer over de Rijn. Afgezien van de Rijn, ontplooit de CCR vandaag de dag talrijke activiteiten die betrekking hebben op de Europese waterwegen in ruimere zin. Zij werkt daarbij nauw samen met de Europese Commissie, alsmede met de andere rivierencommissies en internationale organisaties.
